Wzgórza i doliny niesamowitości 

Hills and Valleys of the Uncanny

Wzgórza i doliny niesamowitości • Hills and Valleys of the Uncanny for trumpet, accordion, cello and computer (2025)

Duration: 11’45”

Review (PL)

The uncanny valley is a concept in robotics and computer animation that describes our emotional response to robots and other artificial beings (such as animated characters) that appear very similar to humans—but not quite. Our sense of affinity for these entities tends to increase at first, but then—when we begin to notice their subtle imperfections—the curve of sympathy drops sharply. This dip is referred to as the uncanny valley. The phenomenon is often triggered by minor flaws in artificial beings, such as unnatural movements, lifeless eyes, or strange body proportions.

In this piece, I transpose that phenomenon into computer music, creating sounds that evoke uncertainty about their origin—whether they are acoustic (“natural”) or synthetic (“artificial”). I assume that the listener will occasionally mistake acoustic sounds for synthetic ones, and vice versa. This ambiguity generates tension in the composition, establishing a contrast between “natural” and “artificial,” and alluding to the titular undulations of the terrain.

Dolina niesamowitości (ang. uncanny valley) to koncepcja w robotyce i animacji komputerowej opisująca naszą emocjonalną reakcję na roboty i inne sztuczne byty (np. postacie w animacjach), które są bardzo podobne do ludzi, ale nie do końca. Nasz poziom sympatii do tych bytów ma początkowo tendencję rosnącą, ale potem - gdy zaczynamy dostrzegać ich subtelne niedoskonałości - wykres sympatii gwałtownie spada, co nosi miano „doliny niesamowitości”. Przyczyną tego zjawiska są często drobne niedoskonałości sztucznych bytów, takie jak nienaturalne ruchy, martwy wygląd oczu czy dziwne proporcje ciała. 

W utworze tym przenoszę ten fenomen do muzyki komputerowej, tworząc dźwięki, które wywołują niepewność co do ich pochodzenia – akustycznego („naturalnego”) lub syntetycznego („sztucznego”). Zakładam, że odbiorca kompozycji będzie czasem mylić dźwięki akustyczne z syntetycznymi i odwrotnie. Ta zmienność zbuduje napięcie w utworach, tworząc opozycję „naturalny”/„sztuczny” i nawiązując do tytułowych nierówności terenu.

List of performances:

2025

8 May

Wrocław (PL), National Forum of Music, The Black Hall, Musica Electronica Nova

Modern Trio Ostrava (Ewa Barciok – cello, Kamil Barciok – trumpet, Marcela Kysová Halmová – accordion), Paweł Hendrich – computer

Photo by Sławek Przerwa