Dualabilis III
Latin 'dualis' — 'twin' from duo — 'two', late Latin 'labilis' — 'wavering, impermanent, temporal’.
The word "dualism" has many meanings. In philosophy, it is the idea that certain wholes are created out of two irreducible, incompatible or complimentary components. In physics, dualism most often refers to the twin nature of quantum objects, such as photons and electrons. Meanwhile, in ontology dualism represents the body and soul, and in theology - good and evil.
In the composition titled Dualabilis dualism is found in the relation between the acoustic layer and electronics, between composition and improvisation, and often also between musicians and their instruments which either compete with or complement each other. The musical material is also juxtaposed in terms of separateness and independence, or else complementarity. It is not only the content of the composition, which contains dualistic aspects. Its form is also divided into sections, which are polarised between each other — being opposed to each other as separate sound phenomena shaped in accordance with diverse types of narration.
The second section of the title refers to the idea of instability, changeability, the shift towards extreme states. In this composition most of the phenomena evolves or else suddenly transforms and shifts into new and often extremely different states (dynamic, agogic, textured, timbral).
łac. dualis — „podwójny” od duo — „dwa”
późn. łac. labilis — „chwiejny, nietrwały, przemijający”
Słowo „dualizm” posiada wiele znaczeń. W filozofii jest to pogląd, według którego pewną całość tworzą dwa niesprowadzalne do siebie, przeciwstawne albo komplementarne składniki. W fizyce dualizm najczęściej odnosi się do podwójnej natury obiektów kwantowych, takich jak np. foton czy elektron. Zależnie od sytuacji cząstki te przyjmują właściwości falowe – takie jak dyfrakcja czy interferencja lub korpuskularne – pęd, lokalizacja. Natomiast w ontologii dualizm reprezentują ciało i duch, a w teologii – dobro i zło.
Czy zatem dualizm, który jako zjawisko występuje w tylu dyscyplinach, może odnosić się do muzyki? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. W sensie historycznym, w klasycyzmie dualizm tematyczny był istotą formy sonatowej. W utworze Dualabilis jednak interpretacja jego pozostaje odmienna od klasycznej. Dualistyczna jest relacja pomiędzy warstwą akustyczną a elektroniką, kompozycją a improwizacją, często również pomiędzy samymi rywalizującymi ze sobą lub uzupełniającymi się muzykami. Materiał muzyczny również formułowany jest w ten sposób, że zestawiany jest na zasadzie odrębności i niezależności lub komplementarności. Nie tylko materia utworu ma cechy dualne. Również jego forma podzielona jest na sekcje, które między sobą są spolaryzowane, są swoim przeciwieństwem, stanowią odrębne zjawisko dźwiękowe oraz ukształtowane są według odmiennych zasad, typów narracji.
Drugi człon tytułu utworu odnosi się do idei niestabilności, zmienności, chwiejności, przechodzenia do stanów skrajnych. W kompozycji tej bowiem, w planie formalnym większość zjawisk ewoluuje lub gwałtownie przeobraża się, przechodząc w kolejne, często skrajnie odmienne stany (dynamiczne, agogiczne, fakturalne, brzmieniowe). Zatem tytułowe słowa ‘podwójny’, ‘nietrwały’ połączone w jedno, tworzą obszar tematyczny dla kompozycji i opisują jego zakres problematyczny.
List of performances:
2023
2 December
Poznań (PL), Ignacy Jan Paderewski Academy of Music in Poznań, Blue Hall
Wojciech Jeliński – trombone, Mateusz Ryczek – electronics
15 May
Wrocław (PL), National Forum of Music, The Black Hall, Musica Electronica Nova
Wojciech Jeliński – trombone, Paweł Hendrich – electronics
Photo by Joanna Stoga